HISTORIA POCZĄTKI  DUSZPASTERSTWA BERNARDYNÓW W JELNEJ            

Po ustanowieniu parafii przy leżajskim klasztorze przełożony klasztoru leżajskiego i proboszcz parafii Zwiastowania NMP w Leżajsku O. Jan Berchmans Głowacki (1969-1975), opiekę duszpasterską nad wiernymi  miejscowości Jelna, Judaszówka, Baranówka i Łukowa powierzył  O. Piotrowi Kotyle. Ale już wcześniej, na zlecenie Kustosza O. Józefa Mrozika, O. Piotr Kotyła prowadził katechizację w Judaszówce od roku 1967 i w Jelnej  od  1968  roku.

 

Pierwszą Mszę św. w Jelnej przed kapliczką MB Częstochowskiej O. Piotr Kotyła odprawił w dniu 3 maja 1970.  Kapliczka znajdowała się w miejscu  prezbiterium dzisiejszego kościoła) ( fot.4).   Z początkiem 1971 roku  O. Piotr Kotyła zameldował się na pobyt stały w Jelnej w domu P. Agnieszki Kostkowej nr 59,  do którego przeniesiono  punkt katechetyczny i tu zaczęto odprawiać Msze Św.  Z czasem władze partyjne zakazały właścicielce aby w jej domu  odprawiana była Msza  Św. Taka  sytuacja  przyśpieszyła decyzję o budowie kościoła  w miejscu dotychczasowej kapliczki.          

 

Czasy i okoliczności tamtych lat nie sprzyjały rozwojowi religii, a tym bardziej budowie nowych świątyń. Mimo to w nocy z 12/13 czerwca 1971 roku, bez zgody władz państwowych, wybudowano prowizoryczny, drewniany kościół o wymiarach 5,5x12 m połączony ze wspomnianą  kapliczką. W uroczystość św. Antoniego z Padwy,  w godzinach popołudniowych, w czasie Mszy św. odprawianej przez O. Piotra, wiernych odwiedził ks. bp Ignacy Tokarczuk, który w krótkim przemówieniu zachęcił do budowy murowanego kościoła. Fakt ten nie mógł ujść uwadze miejscowych „ubeków”. Kapłana i wielu wiernych dotknęły represje od władz komunistycznych. „Owocem” dochodzenia był dekret władz wojewódzkich, nakazujący rozebrać wzniesiony „budynek” oraz liczne kary pieniężne. Kościół drewniany  nie został rozebrany, a jesienią tego samego roku (1971 r.) przystąpiono do budowy nowego, murowanego kościoła nad wzniesionym wcześniej kościołem drewnianym, wg projektu  inż. Jana Chmielewskiego z Radomia . Budowa trwała prawie dwa lata. Wnętrze kościoła wymalował malarz Paweł Mitka z Krakowa. Wzniesiono go  z ofiar miejscowych wiernych przy wsparciu Klasztoru OO. Bernardynów w Leżajsku.  01 listopada 1974  roku świątynia została uroczyście poświęcona przez   ks. bpa Ignacego Tokarczuka.  Od tej pory władze zakonne rozpoczęły staranie o utworzenie we wsi Jelna niezależnej placówki duszpasterskiej. Pod budowę kościoła  Gmina w Nowej Sarzynie przekazała działkę nr ewid. 2396 o powierzchni 2250 m²,  która była własnością  gromadzką.          

 

Dekretem Księdza Arcybiskupa Ignacego Tokarczuka z dnia 04 sierpnia 1981 w Jelnej erygowano parafię p.w. Św. Franciszka z Asyżu i powierzono ją opiece duszpasterskiej  Ojców Bernardynów. Pierwszym proboszczem został mianowany O. Bernard Machniewicz. Do nowo utworzonej parafii należały wioski: Jelna,  Judaszówka, Baranówka i Łukowa. W roku 1991  Ks. abp Ignacy Tokraczuk kościoły w Jelnej, Judaszówce i Łukowej, na prośbę wiernych, przekazał na własność Prowincji Zakonnej Ojców Bernardynów z siedzibą w Krakowie.          

 

Jelna – Wieś założona w połowie XVI w. Od początku istnienia należąca bezpośrednio  do Króla Rzeczpospolitej. Ludność wsi trudniła się karczowaniem puszczy, skąd pozyskane drewno zaopatrywało istniejącą od 1578 roku  kuźnicę, a wykarczowany las powiększał areał rolny. Do 1939 roku istniała gmina Jelna.  Dziś Jelna należy do gminy Nowa Sarzyna, powiatu leżajskiego i województwa podkarpackiego.  W Jelnej działają: Ośrodek Kultury, Klub Sportowy PUKS Francesco Jelna  założony 10.08.2003 z inicjatywy ówczesnego proboszcza O. Ksawerego Ogórka, Ochotnicza Straż Pożarna działająca od lat 30-tych XX wieku, Koło Gospodyń Wiejskich istniejące od lat 60-tych XX wieku, Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Jelna "Złoty Potok" działające od 02.11.2009  .  W wiosce prowadzona jest Szkoła Podstawowa. Przez Jelnę przepływa rzeka Malinianka, dopływ Sanu. Obok Jelnej przebiega linia kolejowa łącząca Przeworsk   i Rozwadów, wybudowana w latach 1896-1908 oraz droga krajowa nr 77 relacji Przemyśl- Lipnik.  

Dziś  Jelna razem z Baranówką liczy 1673 mieszkańców.        

 

Jelna-Judaszówka to druga wioska wchodząca w skład parafii Jelna. Oddalona  od Jelnej    ok. 5 km, posiada swój kościół  p.w. Podwyższenia Krzyża Św. będący kościołem filialnym do Jelnej.   Kościół  został wybudowany w latach 1988-1992 wg Projektu mgr inż. arch. Stanisława Pąprowicza z Krosna.  26 września 1992 r. poświęcony przez Księdza Arcybiskupa Ignacego Tokarczuka. Dziś Judaszówka liczy ok. 375 mieszkańców.           

 

Jelna-Baranówka, to trzecia wioska wchodząca w skład parafii Jelna. Oddalona od  Jelnej   ok. 1 km.   Jest to była kolonia niemiecka (Hirschbach), powstała na ziemi byłego folwarku wójtowskiego.   Ukazana w dokumentach maleńka kolonia Baranówka obejmowała w 1808 roku jedynie 7 gospodarstw (33 osoby). Dziś Baranówka jest częścią Jelnej.   

 

Łukowa to kolejna wioska należąca początkowo do parafii Jelna.  Kościół filialny  p.w. Miłosierdzia Bożego został wybudowany w latach 1991-1995 wg Projektu  mgr inż. arch. Stanisława Pąprowicza z Krosna.  Poświęcony przez ks. bpa Stefana Moskwę 07 maja 1995 r.  21 grudnia 2003 r. dekretem Księdza Arcybiskupa Józefa Michalika,  przy kościele filialnym w Przychojcu utworzono Rektorat, dodając do niego także Łukową  z jej kościołem,  a administrację nowej jednostki powierzono  kapłanowi diecezjalnemu, co oznaczało wyłączenie wioski Przychojec z parafii Zwiastowania Pańskiego w Leżajsku, a   wioski Łukowa z parafii Jelna. Wieś Łukowa liczy  ok. 610 mieszkańców. Budowa klasztoru i rozbudowa kościoła w Jelnej         

 

Za pierwszego proboszcza O. Bernarda Machniewicza ufundowano trzy dzwony  umieszczone na stalowej dzwonnicy na placu kościelnym. W 1982 r. nieopodal kościoła powstał cmentarz grzebalny, który w 1992 roku  został ogrodzony. Opracowanie fizjograficzne pod nowy cmentarz wykonał mgr Jerzy Gałuszka w lipcu 1981 r. W trosce o prawidłowe funkcjonowanie duszpasterstwa parafialnego  władze zakonne zdecydowały, aby przy kościele w Jelnej wybudować dom zakonny.

 

Budowę nowego klasztoru rozpoczęto 16 grudnia 1984 roku. Prowadził ją  O. Kazimierz Stec ( w latach 1985-1986).  Projekt budowy Domu Zakonnego i rozbudowy kościoła przygotował inż. arch. Wojciech  Chmielewski  z Krakowa.  Z tego projektu został zrealizowany tylko Dom Zakonny.  Ojciec Prowincjał Franciszek Rydzak, dekretem z dn. 11 listopada 1986 roku, erygował nowy dom zakonny, który został poświęcony 07 grudnia tegoż  roku.

 

Pierwszym Gwardianem został mianowany O. Kazimierz Stec. W latach 1991-1998 gdy gwardianem klasztoru i proboszczem tutejszej parafii był o. Doroteusz Lipiński  rozbudowano kościół wg Projektu mgr inż. arch. Stanisława Pąprowicza z Krosna, poszerzając go o boczne nawy, wybudowano wieżę kościelną na przedłużeniu prawej nawy oraz otoczono murem plac kościelny (1993). W miejsce pierwotnej  kapliczki MB Częstochowskiej  w prezbiterium kościoła wybudowano nową kapliczkę, zwaną Porcjunkulą . Wnętrze kościoła ozdobiono olejnymi obrazami, które własnoręcznie namalował o. Doroteusz Lipiński.   W dniach 9-10 grudnia 2002 w parafii Jelna miała miejsce pierwsza peregrynacja kopii obrazu MB Częstochowskiej.  W dniach 22-29 maja 2011 roku przeprowadzono kolejne misje. Wygłosili je O. Lucjusz Wilk i O. Nikodem Sobczyński z klasztoru w Leżajsku.

 

Opis dzisiejszego kościoła w Jelnej.           

Dzisiejszy wygląd zewnętrzny kościoła w Jelnej zawdzięczamy O. Doroteuszowi Lipińskiemu, który był gwardianem i proboszczem w Jelnej w latach 1991-1998. Rozbudował on dotychczasowy kościół przez dobudowanie naw bocznych, wieży na przedłużeniu nawy prawej,  przeróbce  więźby i pokrycia dachu blachodachówką. W tym czasie została rozebrana pierwotna kapliczka MB Częstochowskiej, a w jej miejsce wybudowano w prezbiterium nowego kościoła kapliczkę Porcjunkuli . Doświetlenie wnętrza kościoła zapewniają lukarny  w liczbie cztery po każdej stronie nawy głównej.  Całość placówki kościelnej została otoczona murem kamiennym z metalowymi przęsłami, a plac kościelny wyłożono kostką betonową własnej produkcji.          

 

Dzisiejsze wnętrze kościoła  w swojej architekturze też pochodzi z czasów gwardiaństwa O. Doroteusza Lipińskiego.  Prawa  nawa  poprzez wysokie arkady otwiera się  na wnętrze kościoła i stanowi jego część. Nawa lewa została  oddzielona  od  wnętrza kościoła i stanowi dziś zamkniętą część  przeznaczoną dla ministrantów i innych stowarzyszeń religijnych działających przy parafii. Ławki  dębowe w nawie głównej pochodzą z czasów administrowania O. Marian Wachowicza z 1976 r. Wykonał je Franciszek Blacharz z Biłgoraja. W górnej części  prezbiterium na poziomej belce figura Chrystusa   na Krzyżu w objęciu Św. Franciszka, wykonana  w 2000 r staraniem Ojca Gwardiana Wojciecha  Frączyka przez P. Stanisława Romańczuka  z Radomia. Na drewnianym sklepieniu w kształcie kwadratów  widnieją obrazy przedstawiające postacie Pana Jezusa, Matki Bożej i dwunastu Apostołów namalowane przez O. Doroteusza Lipińskiego.

        

W  latach gwardiaństwa  O. Szczepana Dolańskiego, od roku 2008, wnętrze  kościoła otrzymało w dużej mierze nowy wystrój:  przebudowano  prezbiterium poprzez usunięcie Kaplicy Porcjunkuli i wykonanie nowych stall (dzieło miejscowych stolarzy P. T. Kowala  i  J. Kani ). Wykonano nową posadzkę granitową   (rok 2009), nowy główny ołtarz, ambonkę i stolik liturgiczny  oraz nową nastawę pod tabernakulum z granitu  (rok 2009) wg projektu mgr Jolanty Kosowskiej,   w  wykonaniu firmy  Arkadiusza Żurawia z Łukowej. Obok ołtarza głównego rzeźbiona w drewnie chrzcielnica  wykonana przez art. rzeźbiarza Andrzeja Powroźnika z Przeworska.  W części centralnej prezbiterium nad  tabernakulum umieszczono kopię Obrazu MB Pocieszenia z Leżajska. Obraz ten został uroczyście intronizowany w 02.05.2009  roku. Tabernakulum oraz rama i sukienka  obrazu MB Leżajskiej wykonane zostały  w Zakładzie Kowalstwa Artystycznego  P. Stanisława Stopyry  w Grodzisku  Górnym. Obraz Matki Bożej namalowany przez Siostrę Sercankę Bernardę Sidełko  z Krakowa.  Nawa boczna prawa otrzymała nowy ołtarz ( rok 2010) nad którym zawieszono zabytkowy krzyż z XVIII w. pochodzący z historycznego kościoła OO. Bernardynów w Sokalu zapisany w rejestrze zabytków województwa podkarpackiego pod asygnatą B-256  dnia 25.09.2008r. i przyjęła nazwę nawy lub kaplicy Miłosierdzia Bożego.           

Organy  z  XVIII w. pochodzą z historycznego kościoła OO. Bernardynów w Sokalu, które w roku 1951 (w wyniku równania granic)  przewiezione zostały do klasztoru   w Leżajsku,  zamontowane początkowo w kościele bernardyńskim p.w. Św. Antoniego    z Padwy w Zakopanem, aby następnie z inicjatywy O. Mariana Wachowicza (1974-1978)     w roku 1977 znaleźć miejsce w kościele w Jelnej. Obecne ograny liczą  7 głosów. W roku 2009 firma organmistrzowska Adama Walońskiego z Lubania przeprowadziła konserwację instrumentu, a w roku 2010 Pracownia Konserwacji Dzieł Sztuki, mgr Stanisława Filipa z Jarosławia przeprowadziła konserwację prospektu. Organy,  jako zabytek, wpisanie zostały do rejestru zabytków  ruchomych województwa podkarpackiego pod  asygnatą   B-256  dnia 25.09.2008 r.( fot.21).           

Wszystkie okna  świątyni udekorowano   witrażami wg projektu artysty plastyka  Józefa  Gołębia z Rzeszowa w wykonaniu Zakładu Okien i Witraży z Rzeszowa ( rok 2010). Witraże przedstawiają postacie świętych i błogosławionych wg porządku: w prezbiterium  Św. Franciszek  i Św. Klara   w lunecie  nad tabernakulum  Duch Św.  W nawie Miłosierdzia Bożego: Błogosławiony Jan Paweł II Papież, Św. Siostra Faustyna Kowalska, Bł. Matka Teresa z Kalkuty i Św. Brat Albert Chmielowski, w oknach ściany lewej: Św. Jan z Dukli, Św. Szymon z Lipnicy. Bł. Władysław z Gielniowa i Bł. Anastazy Pankiewicz.  W kruchcie kościoła nad wejściem głównym  Herb Franciszkański, i w oknie na chórze  Najświętsze Serce Jezusa. Na zwężeniu nawy głównej do prezbiterium obraz Miłosierdzia Bożego po prawej stronie i obraz Świętej Rodziny do lewej stronie (2010).   Na ścianie lewej w arkadach postacie czterech Ewangelistów.

Wszystkie te obrazy namalował artysta malarz  Józef Gołąb z Rzeszowa (2011). W roku 2011 na placu wokół kościoła wymieniono zniszczoną kostkę betonową na nową z firmy Bruk –Bet, typu „ stare miasto”   i „ creativ”,  w wykonaniu firmy: Zakład Produkcyjno-Usługowo-Handlowy FERAMENTA Krzysztof Piela, Kamień- Błonie 74, 36-053 Kamień i wg projektu inż. Przemysława Wróbla.              

 

Dziś parafia w Jelnej liczy  2048 wiernych. W parafii pracuje trzech kapłanów. Przy parafii działają stowarzyszenia religijne: Franciszkański Zakon Świeckich, Akcja Katolicka, Żywy Różaniec, Franciszkańska Młodzież Oazowa, Liturgiczna Służba Ołtarza, Rada Parafialna.